IWONA SERBEŃSKA Stowarzyszenie na Rzecz Poradnictwa Obywatelskiego „DOGMA”
Zarzuty naruszenia dóbr osobistych pojawiają się najczęściej w toku:
- oceny pracowników,
- w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Jednym z elementów składowych obowiązku wykonywania pracy jest obowiązek poddania się ocenie kwalifikacyjnej, która służy weryfikacji przydatności pracowników do pracy. Brak subiektywnie oczekiwanej pochwały nie stanowi naruszenia dobra osobistego
Nawet negatywna ocena nie narusza dóbr osobistych pracownika, o ile zawarte są w niej jedynie fakty i nie zawiera sformułowań zmierzających do poniżenia, ośmieszenia lub upokorzenia pracownika
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika stanowi bezprawne działanie wówczas, gdy pismo rozwiązujące stosunek pracy zawiera zwroty oczywiście naruszające godność lub inne dobra osobiste np. zwroty znieważające, obraźliwe, oczywiście nieprawdziwe, poniżające, ośmieszające lub upokarzające pracownika.
Nie nosi natomiast cech bezprawności działanie pracodawcy, który w piśmie do zarządu zakładowej organizacji związkowej przedstawia ocenę pracy pracownika, wskazując między innymi na jego nieprzydatność na zajmowanym stanowisku, jeśli czyni to w celu uzyskania stanowiska tego organu związkowego w przedmiocie zamierzonego rozwiązania stosunku pracy.
Analiza spraw, w których zawarty był zarzut mobbingu, wskazuje, że często jest on niewłaściwie wskazywany
Najczęściej pod pojęciem mobbingu rozumiane były zachowania wynikające raczej z braku kultury osobistej, nieprzestrzegania zasad współżycia społecznego, a także zdarzenia o charakterze jednorazowym lub sporadycznym.
Często za mobbing uważane były zachowania incydentalne, sytuacje dodatkowego obciążania zadaniami, dokonywanie oceny pracy przez pracodawcę czy też działania zmierzające do egzekwowania wykonywania przez pracownika jego obowiązków lub polegające na wydawaniu poleceń dotyczących pracy.
Należy przy tym zaznaczyć, że mogły zostać uznane za naruszenie dóbr osobistych pracownika.
Najczęstszymi zjawiskami mobbingowymi zgłaszanymi przez interesantów były: zastraszanie, groźby zwolnienia z pracy, zmuszanie do rozwiązania umowy w trybie porozumienia stron, niekulturalne zachowanie pracodawcy, żądanie nieograniczonej dyspozycyjności pracownika, systematyczne kwestionowanie jego kompetencji mimo długiego stażu pracy w danym zakładzie czy dokonywanie oceny pracownika w obecności współpracowników.
Z kolei przedmiotem porad w zakresie nierównego traktowania w zatrudnieniu były najczęściej zarzuty dotyczące:
- dyskryminacji przy kształtowaniu wynagrodzenia za pracę lub innych warunków zatrudnienia (m.in. przy przyznawaniu nagród, premii, podwyżek);
- dyskryminacji przy awansowaniu lub przyznawaniu innych świadczeń związanych z pracą;
- dyskryminacji przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe;
- dyskryminacji przy nawiązywaniu lub rozwiązywaniu stosunku pracy (ze względu na zatrudnienie w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, płeć, wiek lub niepełnosprawność).
Zadanie „Śląskie Forum Doradztwa Antymobbingowego” sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach rządowego programu wspierania rozwoju organizacji poradniczych na lata 2022-2033.
